Araştırma Makaleleri
Derlemeler
Sistematik Derlemeler ve Meta Analiz
2. Solunum Hastalarında Aktiviteye Katılım ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi: Kısa DerlemeOlgu Sunumu
Amaç ve Kapsam
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi (BÜSAD), Bingöl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’nun yayın organıdır. Derginin amacı tıp, sağlık bilimleri ve sağlığı ilgilendiren sosyal alanlar ile ilgili makaleleri yayımlamanın yanı sıra insan sağlığını ilgilendiren multidisipliner çalışmaların yayımlanabileceği, makaleler dışında video kaydı/sağlıkla ilgili sanatsal tasarımlar gibi farklı yayınlar için ortam sunmaktır. Dergi, yayımladığı makalelerde, konu ile ilgili etik kurallara ve bilimsel standartlara uygun olma, ticari kaygı gözetmeme şartını aramaktadır. Dergi yayına hazır bekleyen makale sayısına bakmaksızın gönderilen makalelerin süreçlerini olabilecek en kısa zamanda tamamlamayı amaçlamaktadır.
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi (BÜSAD), insan sağlığını ilgilendiren her türlü deneysel, tanımlayıcı, derleme, editör mektubu, vaka sunumu tarzında çalışmalara hakem değerlendirilmesi sonrasında yer vermektedir. Dergi, Haziran ve Aralık ayı olmak üzere yılda iki defa çıkarılan akademik ulusal ve hakemli bir dergidir. Sağlık disiplinlerinin tüm alanlarında gerçekleştirilen deneysel, tanımlayıcı, sistematik derleme ve meta-analiz çalışmalarını, olgu sunumu ve derlemeleri, çift kör hakem değerlendirmesi sonucunda yayımlar.
Yazım Kuralları
- Yazar, yayımlanmış bir çalışmaya bağımsız entelektüel katkı sağlayan kişi olarak kabul edilir ve yazarlık ölçütü olarak aşağıda belirtilen dört kriteri sağlaması zorunludur:
- Çalışmanın kavramsal veya tasarlanma aşamalarına ya da verilerin toplanması/işlenmesi, analizi veya yorumlanmasına önemli katkılar sunmalıdır,
- Çalışma taslağının hazırlanmasına veya içeriğe ilişkin önemli fikirsel/kavramsal kritik düzenlemelerde bulunmalıdır.
- Yayına hazır hale getirilmiş çalışmaya onay vermelidir,
- Çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu ve bütünlüğü ile ilgili soruların uygun şekilde araştırıldığını ve çözüldüğünü garanti ederek çalışmanın her şeyinden sorumlu olduğunu kabul etmelidir.
- Yazar olarak belirtilen isimler yazarlık niteliği taşıyor olmalıdır; bu nitelikte olanların isimleri çalışmada sırayla bildirilmelidir. Yazarların sıralaması yardımcı yazarların ortak kararı olmalıdır. Yazarlar, ihtiyaç halinde yazar sıralamasını açıklamaya hazırlıklı olmalıdır.
- Yayınlanan yazılardaki kullanılan kaynakların, görüşlerin, bulguların ve sonuçların sorumluluğu yazar veya yazarlarına aittir.
- Dergi ile iletişim görevini yapan yazar, tüm yazarlar adına yazının son halinin sorumluluğunu taşır.
- Gönderilen bilimsel yazıda, tüm yazarların akademik-bilimsel olarak doğrudan katkısı olmalıdır.
- Sorumlu yazar, çalışmanın yayımlanmasından sonra, ihtiyaç halinde veri ve ek bilgi sağlamalıdır. Yazarlık kriterlerini sağlamayan her katkıdan çalışmanın “teşekkür” bölümünde bahsedilmelidir. Fon sağlamak, veri toplamak, araştırma grubunun genel danışmanlığını yapmak, yazınsal ve teknik düzenleme, dil redaksiyonu ve düzeltmeler tek başına yazarlık hakkı sağlamadığından “teşekkür” bölümünde bahsedilecek başlıklardır.
- Dergimizde Türkçe ve İngilizce dillerinden herhangi biri ile yazılmış yazılar yayınlanır.
- Yayınlanmak üzere gönderilen makaleler ön kontrol, hakem değerlendirmesi ile Türkçe-İngilizce dil kontrolü aşamalarından geçirilmektedir. Ön kontrol aşamasında üç defa incelendiği halde bu süreçten geçemeyen çalışma, yazara iade edilmekte ve aynı yayın döneminde tekrar işleme alınmamaktadır. Ön kontrol aşamasını geçen çalışmalar ise çift taraflı kör hakemlik ilkesi çerçevesinde en az iki hakemin görev aldığı değerlendirme sürecine alınmaktadır.
- Makalelerin intihal incelemesi dergiye gönderim öncesinde yazar/yazarlar tarafından yapılmalı ve sonuç raporu sorumlu yazar tarafından imzalı olarak sistem üzerinden gönderilmelidir.
- Yazar/yazarların makale yazım aşamasında web sayfamızdaki makale şablonu kullanılması gerekmektedir.
- Makale şablonunda da belirtilen yazılar Word 2003 veya üzeri sürümlerde, A4 boyutunda, “Times New Roman” yazı stili, ana metin 12 punto ve tek satır aralığı, her iki yana yaslı ve iki sütun şeklinde yazılmalı ve “.doc” uzantılı olarak dergiye gönderilmelidir.
- Paragraflarda ilk satır girintisi 0,5 cm olmalıdır. Paragraf öncesi ve sonrası aralarında 6nk boşluk olmalı, boş satır metinler arası fazla boşluk olmamalıdır.
Ana metni Türkçe veya İngilizce olan yazılarınızda, kolaylık sağlamak ve yazım kuralları açısından yönlendirici olmak için dergiye ait yazım kuralları ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Bir yazı için sisteme en az 9 dosyanın yüklenmesi gereklidir. Bunlar;
5- Etik Kurul Onam Formu (Derleme çalışmalarında “Araştırma derleme niteliğinde olduğundan Etik Kurul Belgesine İhtiyaç Yoktur” ibaresi sorumlu yazar tarafından .doc veya .pdf uzantılı bir dosyada imzalı olarak gönderilmelidir).
7- Sorumlu yazar tarafından imzalanmış intihal benzerlik raporu.
9- ICMJE Form for Disclosure of Potential Conflicts of Interest sorumlu yazar tarafından doldurulmalı ve sistem üzerinden gönderilmelidir.
10- Bu 9 dosyanın dışında ek materyal, resim veya grafik dosyaları da gerekli ise sisteme ayrıca yüklenmelidir.
Başlıklar:
Türkçe başlık: Her kelimenin ilk harfi büyük olacak şekilde, kalın 12 punto ile yazılmalıdır.
İngilizce başlık: Her kelimenin ilk harfi büyük olacak şekilde, normal 10 punto ile yazılmalıdır.
Örnek yazar alt bilgisi:
*Bu çalışma için gerekli açıklamalar varsa yazılmalıdır (… kongre/ sempozyumda… olarak sunulmuş, tez veya proje çalışması, Üniversitesi …kurulundan alınmış, Araştırma Projesi (Proje No) ile desteklenmiş vb.)... veya teşekkür metni yazılarak belirtilmelidir.
1 Unvan, Uzmanlık Alanı, Çalışılan Kurum ve Bölüm, e-posta, ORCID numarası
2 Dr. Öğr. Üyesi Halk Sağlığı Uzmanı, Bingöl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, @mail.com, ORCID: 0000-XXXX-XXX-XXXX
İletişim / Corresponding Author: Ad SOYAD Geliş Tarihi/Received : 00.00.2020
e-posta/e-mail: xxxxxx@xxxxxmail Kabul Tarihi/Accepted: 00.00.2020
Yazarların isimleri örnek yazar alt bilgi kısmında belirtildiği gibi isim ve soyad olarak İngilizce başlığın altında ve yan yana yazılmalıdır. Başlık sonrası gelen yazar isimleri unvan kullanılmaksızın önce büyük harfle başlayan isim, sonra tamamı büyük harflerle soy isim yazılmalıdır. Yazarların adlarının sonuna üst simge şeklinde numara konularak sayfanın en altında tablo şablonu alanına bu rakamlara uygun olarak yazarların sırasıyla; akademik unvanı, uzmanlık alanı ve görev yaptığı kurum, ORCID bilgisi 8 punto ile yazılmalıdır. Yazar bilgilerinin üst kısmında italik olarak araştırma bilimsel bir toplantıda bildiri (sözlü ya da poster) olarak sunulmuşsa ya da tez çalışması ise yazının başlık sayfasının altında şablonda gösterildiği şekilde tarihi ve yeri ile birlikte belirtilmelidir. Proje numarası eklenebilir. Bu alanda teşekkür bilgileri yer alabilir.
Makale başlıkları
Türkçe makalelerde özet kısmı (sayfanın solunda), abstract (sayfanın sağında) kısmından önce yazılır. İngilizce makalelerde abstract kısmı (sayfanın solunda), özet (sayfanın sağında) kısmından önce yazılır.
Araştırma makale düzeni: ÖZET, ABSTRACT, GİRİŞ, MATERYAL VE METOT, BULGULAR VE TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER, KAYNAKLAR.
Derleme makale düzeni: ÖZET, ABSTRACT, GİRİŞ, Konu ile ilgili Alt Başlıklar, SONUÇ VE ÖNERİLER, KAYNAKLAR.
Sistematik derleme makale düzeni: ÖZET, ABSTRACT, GİRİŞ, YÖNTEM, BULGULAR VE TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER, KAYNAKLAR.
Olgu sunumu makale düzeni: ÖZET, ABSTRACT, GİRİŞ, MATERYAL VE METOT (Veri Toplama-Olgu Sunumu), BULGULAR VE TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER, KAYNAKLAR.
Ana başlıklar tek sütun genişliğinde, sayfaya ortalı ve kalın büyük harfle yazılmalıdır.
Yazı türlerine göre yazım kuralları
Randomize çalışmalar CONSORT, gözlemsel çalışmalar STROBE, tanısal değerli çalışmalar STARD, sistematik derleme ve meta-analizler PRISMA, hayvan deneyli çalışmalar ARRIVE ve randomize olmayan davranış ve halk sağlığıyla ilgili çalışmalar TREND kılavuzlarına uyumlu olmalıdır.
Özetler
10 punto ve tek satır aralığıyla yazılmış, 250 kelimeyi aşmayacak şekilde olmalıdır. Özette denklem, atıf, standart dışı kısaltmalar yer almamalıdır. Özet paragraflarında alt başlıklar özete eklenmemelidir. Yazılarda geçen kısaltmalar yazı içinde ilk kullanımlarında açık olarak yazılmalı ve hemen yanında parantez içinde kısaltılmış şekli verilmelidir. Özette ara başlıklara, atıflara ve kaynakçaya yer verilmemelidir. Başlıkta veya özette kısaltma kullanılmamalıdır. Başlıklara numara verilmemeli ve paragraf başı ile hizalı bir şekilde tamamen büyük harflerle kalın yazılmalıdır. Anahtar kelimeler; Index Medicus: Medical Subject Headings (https://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html) ve Türkiye Bilim Terimleri sözlüğü ile uyumlu olmalıdır.
Giriş
- Giriş bölümü ikinci sayfadan başlamalıdır ve son paragrafı makalenin amacını içermelidir.
- Yazı, çizim veya grafiklerin yazım alanı içinde olmalarına dikkat edilmelidir. Yazılarda sayfa kenar boşlukları; üst ve sol 2,5 cm, alt ve sağ 2 cm olmalıdır.
- Yazılar, şekil ve tablolar dahil 25 sayfayı geçmemelidir.
- Cümle sonunda noktadan önce boşluk bırakılmamalı ve noktadan sonra bir boşluk bırakarak cümleye başlanmalıdır.
- Virgülden önce boşluk bırakılmamalı ve cümle içinde kelimeler arasında bir boşluk bırakılmalıdır.
- Ondalıklı sayılar ayrılırken virgül kullanılmalıdır.
- Yüzde (%) işareti ile rakamlar arasında boşluk bırakılmadan yazılmalıdır. Yüzde işareti Türkçe makalelerde rakamın önünde, İngilizce makalelerde rakamdan sonra yazılmalıdır.
- ( ), “ ” ve / işareti kullanılan yerlerde cümle/kelime öncesi ve sonrası boşluk bırakılmadan yazılmalıdır.
- Metin içinde maddelendirmelerde sayı ya da harf kullanılmamalıdır.
- Çeşitli istatistikler; örneğin, varyans analizi değerleri (F, t, z), korelasyon (R, r) ve diğer istatistiksel göstergeler rapor edilirken italik gösterilmelidir.
- Kısaltmalar, ilgili kelimelerin metin içinde ilk kullanıldığı yerde yapılmalı ve kısaltma sayısı mümkün olduğunca az olmalıdır.
Materyal ve Metot
- Deneysel ve klinik çalışmalar, ilaç araştırmaları ve bazı olgu sunumları için Helsinki Deklerasyonu Prensipleri’ne uygunluk ilkesi aranır. Bu tip çalışmalarda yazarlardan, makalenin bu bölümünde bu prensiplere uygun olarak çalışmayı yaptıklarını, kurumlarının etik kurullarından ve çalışmaya katılmış insanlardan “Bilgilendirilmiş olur” (informed consent) aldıklarını belirtmeleri gerekmektedir. Bu ifade ilgili bölümde "………..etik kurulundan …….tarih ve…… sayı ile etik kurul onayı alınmıştır” şeklinde olmalıdır. “Sözlü etik onay alınmıştır ifadesi” kullanılmamalıdır.
- İnsanlar üzerinde yapılan deneysel çalışmaların sonuçlarını bildiren yazılarda, bu çalışmanın yapıldığı gönüllü ya da hastalara uygulanacak prosedürlerin özelliği tümüyle anlatıldıktan sonra, kendilerinin bilgilendirilip onaylarının alındığını gösterir bir cümle “Çalışmanın Etik Yönü alt başlığında” bulunmalıdır. Yazarlar, bu tür bir çalışma söz konusu olduğunda, ilgili Etik Kuruldan aldıkları onayı göndermelidir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar için de ilgili, etik izin alınmalıdır. Hasta kimliğini tanıtacak fotoğraf kullanıldığında, hastanın yazılı onayı alınmalı ve hastanın gözleri bantla kapalı olmalıdır. Kurum gibi özel ait bir kuruluşa ait bir fotoğraf kullanıldığında yazılı izin alındığı makale içinde belirtilmeli ve izin bilgileri tarafımıza iletilmelidir.
- Kullanılan fotoğraf bilgileri “Resim X.“ simgesiyle açıklaması yapılmalıdır.
- Makalenin materyal ve metot bölümünde çalışmayı destekleyen kuruluşlar, proje çalışmasıysa numarası, etik kurul onam formu ve izin alınan kuruluş ve tarihleriyle birlikte yazılmalıdır. Ayrıca ilk sayfada da yazar bilgilerinin üstünde italik olarak belirtilir.
Tablo ve şekiller
- En fazla 5 tablo makalede kullanılmalıdır.
- Yazılardaki resim, şekil ve grafikler "Şekil" adı altında gösterilmeli; şekil ve grafikler bilgisayar ortamında çizilmelidir. Tablo, şekil ve denklemlere sıra numarası verilmeli, başlıklar tabloların üzerine, şekillerin ise altına her sözcüğün ilk harfi büyük olacak şekilde yazılmalıdır.
- Tablolar, metin içinde uygun yere yerleştirilmeli, ondalık sayılar nokta ile değil virgül ile ayrılmalıdır (İngilizce özet hariç). Tablolar tablo menüsünden yararlanılarak yapılmalı, hücrelerde birden fazla değer yer almamalı, hizalamalar boşluk tuşu ile yapılmamalı, cetvel yardımıyla yapılmalı, sayılar sağa yaslı şekilde olmalı ve tablo sayısı 5'i geçmemelidir. Tablo başlıkları ve tablo içeriği 10 punto, kaynaklar 8 punto ile yazılmalıdır. Ardı sıra tablo ve şekiller makale içerisinde gösterilmemelidir.
- Kullanılan kısaltmalar şekil, resim, tablo ve grafiklerin altındaki açıklamada belirtilmelidir. Daha önce basılmış şekil, resim, tablo ve grafik kullanılmış ise yazılı izin alınmalıdır ve bu izin açıklama olarak şekil, resim, tablo ve grafik açıklamasında belirtilmelidir ve kaynak olarak atıf yapılmalıdır.
Finansal destek ve çıkar çatışması:
- Kaynaklardan önce aşağıdaki ibareleri uygun şekilde yazınızda belirtmelisiniz.
Finansal kaynak:
- Bu makale ile ilgili herhangi bir finansal kaynaktan yararlanılmamıştır.
Çıkar çatışması:
- Bu makale ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması bulunmamaktadır. ICMJE Form for Disclosure of Potential Conflicts of Interest doldurulmalı ve sistem üzerinden gönderilmelidir.
Kaynaklar
- Yazarlar yalnızca doğrudan yararlandıkları kaynakları makalelerinde gösterebilirler. Dergimiz, başka çalışmalarda bildirilen kaynakların aktarma şeklinde kullanılmasını kesinlikle uygun görmemektedir. Mümkün olduğunda, referanslar son 5 yıl içindeki yayınlarla sınırlandırılmalıdır. Kaynak göstermede kullanılan format, APA (American Psychological Association) Style 6th Edition’dır. Gerek alıntılamalarda gerekse de kaynakça kısmında yazarlar, Amerikan Psikoloji Derneği’nin yayımladığı Amerikan Psikoloji Derneği Yayım Kılavuzu’nda belirtilen yazım kurallarını ve formatını takip etmelidir. Kaynak numaraları; metin içerisinde veya cümle sonunda noktadan önce parantez içerisinde yazılmalıdır.
- Kaynakça yazım şekli makale şablonunda örnek olarak yer almaktadır, birden çok yazarlı bir çalışmayı tek yazar adıyla kısaltmamaya ve kaynak sayfalarının başlangıç ve bitimlerinin belirtilmesine dikkat edilmelidir. Kullanılacak kısaltmalar Index Medicus'a uygun olmalıdır.
- Kaynaklar toplamda 40'dan fazla olmamalıdır.
- Kaynaklar yazıda kullanılış sırasına göre sıralanmalıdır. Birden çok kaynak numarası yazılırken aradaki virgülden sonra boşluk bırakılmalı, birbirini takip eden ikiden fazla kaynak numarası yazılacaksa ilk numara ile son numara arasına “-“ işareti konularak yazılmalıdır. Kaynak gösterimi yalnızca cümle sonunda olmalıdır. Kaynak olarak; yayınlanmamış ve sayfa numaralarıyla verilemeyecek kaynak (yayınlanmamış kongre, sempozyum, toplantı, vb. belgeler) kullanılamaz.
Alıntı yapılan kaynakların metin içerisinde belirtilmesi:
- Alıntı yapılan kaynakların, metin içerinde belirtilmesi, yazar sayısına, yazar soyadlarına, yayın tarihlerine göre değişiklik gösterebilmektedir. Farklı şekilleri aşağıda örneklenmiştir.
Alıntı Türü
Metin içi İlk kullanım metin içi sonraki kullanımlar metin içi parantez içi ilk kullanım metin içi parantez içi sonraki kullanımlar:
Tek Yazar Walker (2007) Walker (2007) (Walker, 2007) (Walker, 2007)
İki Yazar Walker ve Allen (2004) Walker ve Allen (2004) (Walker ve Allen, 2004) (Walker ve Allen, 2004)
Üç Yazar Bradley, Ramirez ve Soo (1998) Bradley ve ark. (1998) (Bradley, Ramirez ve Soo, 1998) (Bradley ve ark., 1998)
Dört Yazar Bradley, Ramirez, Soo, ve Walsh (2006) Bradley ve ark. (2006) (Bradley, Ramirez, Soo, ve Walsh, 2006) (Bradley ve ark., 2006)
Beş Yazar Walker, Allen, Bradley, Ramirez, ve Soo (2005) Walker ve ark. (2005) (Walker, Allen, Bradley, Ramirez, ve Soo, 2005) (Walker ve ark., 2005)
Altı ve üstü Yazar Wasserstein ve ark. (2005) Wasserstein ve ark. (2005) (Wasserstein ve ark., 2005) (Wasserstein ve ark., 2005)
Kurum ve Kısaltma National Institude of Mental Health (NIMH, 2003) NIMH (2003) (National Institude of Mental Health [NIMH], 2003) (NIMH, 2003)
Kurum (Kısaltmasız) University of Pittsburgh (2005) University of Pittsburgh (2005) (University of Pittsburgh, 2005) (University of Pittsburgh, 2005)
Etik ilkeler ve yayın politikası
- Yazarlar tarafından iThenticate, Turnitin veya intihal.net programı üzerinden alınan intihal benzerlik raporlarında bir kaynaktan benzerlik oranı %3'ten, toplam benzerlik oranı ise %30'dan fazla olmamalıdır.
- Yazara yazım kural kontrolü için yazar kontrol listesini doldurmalı, makale yazar kontrol listesindeki tüm basamaklarının “Evet” seçeneğine uyumlu olmalıdır.
- Basıma Onam ve Telif Hakkı Devir Formu ve etik kurul izni gerektiren çalışmalar için ilgili Etik Kurul Onam Formu’nu yüklemek zorunludur.
- Yukarıdaki formata uygun olmayan çalışmalar içerik açısından değerlendirilmeye alınmayacak ve editör tarafından yazara iade edilecektir.
- Bu nedenle; makalenizi dergimize göndermeden önce son bir kez yazar kontrol listesine göre kontrol ediniz. Makale şablonu yazım biçimi konusunda yazara kolaylık sağlayacaktır.
Makalelerin yayımlanmasını engelleyen önemli hususlar
- Editör Kurulunun uygun görmediği,
- Yazarlar tarafından iThenticate, Turnitin veya intihal.net programı üzerinden alınan intihal benzerlik raporlarında bir kaynaktan benzerlik oranı %3'ten, toplam benzerlik oranı ise %30'dan fazla olan,
- Yazar ORCID numarası olmayan,
- Yazar üye ve künye bilgileri yeterli olmayan,
- Dergi yazım kurallarına göre hazırlanmamış,
- Türkçe, İngilizce özeti olmayan veya düzgün hazırlanmayan,
- Editörler Kurulu’nun özel kararı dışında, yazarın yılda iki makale sayısını aşan,
- Sayfa altı, iç kısmı veya dosya adında yazar adı bulunan,
- Editör ön incelemesinde içerik, düzen, kaynak, değerlendirme, yöntem, dil vb. bakımından yetersiz görülen,
- Derginin basım ve yayım sürecine girmesine kadar değerlendirme süreci tamamlanamayan,
- Daha önce reddedilmiş olan,
- Ön incelemesi “editör” ve/veya “editör kurulu” tarafından yapılan ve değerlendirmeye alınması uygun görülen makaleler ilgili bilim dalından hakemlerin olumlu görüşü alındıktan sonra yayımlanır. Ön kontrol ve değerlendirme süreçlerinden sonra yazarların önerilen düzeltmeleri en geç 15 gün (eğer deneysel ilave istenmişse 30 gün) içerisinde yaparak göndermeleri gerekmektedir. Aksi durumda makale reddedilecektir.
- Derginin ilgili sayı kapasitesini aşan makaleler değerlendirmeye alınmaz/yayımlanmaz.
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
-İnsan üzerinde deneyle gerçekleştirilen bütün çalışmalar, Helsinki Bildirgesi’ne (1964) göre yapılmalıdır. Herhangi bir zarar verme ihtimali olan çalışmalarda, katılımcıların bilgilendirilmiş oluru mutlaka alınmalıdır.
- İnsanlar üzerinde gerçekleştirilen her türlü anket ve ölçüme dayanan araştırmalarda, ilgili kurumlardan mutlaka etik kurul izni alınmış olmalıdır.
- Yazarlar bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı olan; intihal, sahtecilik, çarpıtma gibi eylemler içerisinde bulunamazlar.
Yayın değerlendirme süreci ne kadar sürmektedir?
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’ne gönderilen çalışmaların yayın değerlendirme sürecinin en geç 6 ay içerisinde sonuçlandırılması öngörülmektedir. Ancak, hakem ya da editörlerin yazardan düzeltme istedikleri tarih ile yazarların düzeltmeleri tamamladıkları tarih arasındaki süre, bu 6 aylık süreye dahil edilmemektedir.
İlk ve ön değerlendirme süreci
Araştırmanın Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’nin sistemine yüklenmesinden sonra ilk olarak Editörler, editör yardımcıları veya alan uzmanları tarafından yapılan genel değerlendirmedir. Bu değerlendirmelerde araştırmanın genel esaslar bakımından yayımlanabilir ve hakeme gönderilebilir olup olmadığına bakılır. Değerlendirme sonucunda, özgün olmayan, etik kurallara uymayan, yayın ve yazım kurallarına uymayan araştırmalar reddedilir. Sorunlu araştırmalarda çıkarılması, tamamlanması, düzeltilmesi/düzenlenmesi gereken maddeler ve esaslar belirlenir. Yazarın bu eksikleri tamamlaması istenir. Bu şekilde düzeltilmiş incelemeler ile hakemlere gönderilecek problemsiz makaleler için hakemler belirlenir.
Hakem süreci
Çalışmalar için içeriğine ve hakemlerin uzmanlık alanlarına bakılarak hakem havuzundan hakemler belirlenebilir. Alan uzmanı ya da dergi yayın kurulu üyesince hakemler önerilebilir. Hakem adayları, editörler tarafından incelenir, kesinleştirilir ve makaleler, çift taraflı kör hakemlik sistemine göre tayin edilen hakemlere gönderilir.
Çift taraflı kör hakemlik ve değerlendirme süreci
Çift taraflı kör hakemlik yöntemi, bilimsel çalışmaların objektif bir şekilde değerlendirilmesini esas almaktadır. Bu sistemde Dergimizde hakemlerin ve yazarların birbirlerine karşı kimliklerinin gizli tutulduğu çift taraflı kör hakemlik sistemi kullanır. Bunun için hakem isimleri yayımlanmaz. Yazarlar ve hakemler, kimliklerinin gizli kalması için gayret göstermelidir.
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’nin yayın kalitesinde yazar ve hakem açısından çift taraflı kör hakemlik süreci önemli bir yere sahiptir. Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’ne gönderilen çalışmalar aşağıda belirtilen aşamalara göre değerlendirilmektedir.
Hakemlerin değerlendirme süreci
Hakem değerlendirme süreci için hakemlere belli bir süre verilir. Hakemler bu süre içerisinde değerlendirmelerini yapar ve raporlarını sunarlar. Hakemlerden veya uzman yayın kurulu üyesinden gelen düzeltme önerileri, yayın ilkeleri ve yazım kuralları doğrultusunda ve verilen uygun bir sürede yazarlarca tamamlanır. Hakemler çalışmanın düzeltmelerini inceleyerek uygunluğuna karar verebilecekleri gibi birden çok defa düzeltme talep edebilir ve son görüşlerini/kararlarını bildiriler.
Hakem raporları
Hakem değerlendirmeleri genel olarak çalışmaların; özgünlük, kullanılan yöntem, etik kurallara uygunluk, bulguların ve sonuçların tutarlı bir şekilde sunumu ve literatür açısından incelenmesine dayanmaktadır. Bu inceleme aşağıdaki unsurlara göre yapılır:
Giriş ve literatür: Çalışmada ele alınan problemin sunumu ve amaçları, konunun önemi, konuyla ilgili literatür kapsamı, güncelliği ve çalışmanın özgünlüğü hakkında görüş içerir.
Yöntem: Kullanılan yöntemin uygunluğu, araştırma grubunun seçimi ve özellikleri, geçerlik ve güvenilirlik ile ilgili bilgilerin yanı sıra veri toplama ve analiz süreci hakkında görüş içerir.
Bulgular: Yöntem çerçevesinde elde edilen bulguların sunumu, analiz yöntemlerinin doğruluğu, araştırmanın amaçları ile erişilen bulguların tutarlılığı, ihtiyaç duyulan tablo, şekil ve görsellerin verilmesi, kullanılan testlerin kavramsal açıdan değerlendirilmesine yönelik görüşler içerir.
Değerlendirme ve tartışma: Bulgulara dayalı olarak konunun tartışılması, araştırma sorularına ve hipoteze/lere uygunluk, genellenebilirlik ve uygulanabilirlik ile ilgili görüş içerir.
Sonuç-öneriler: Literatüre katkı, gelecekte yapılabilecek çalışmalara ve alandaki uygulamalara yönelik öneriler hakkında görüş içerir.
Stil ve anlatım: Başlığın içeriği kapsayıp kapsamadığı, kurallara uygun dil kullanımı, atıf ve referansların dergi yayın ve yazım ilkelerinde gösterilen örnekler doğrultusunda yapılandırılması ile ilgili görüşleri içerir.
Genel değerlendirme: hazırlanan çalışmanın özgünlüğü, literatüre ve alandaki uygulamalara sağladığı katkı veya yayın ve yazım kriterleri ile ilgili görüşleri içerir. Hakem görüşleri ve değerlendirmeleri, çalışmanın genel kurgusunu ve özelliklerini bozucu nitelikte olamaz.
Editörlerin son değerlendirmeleri ve yayın kurulu kararı
Hakemlerden gelen görüşler, alan editörü tarafından belli süre içerisinde incelenir. İnceleme sonucunda alan editörü çalışmaya ilişkin nihai kararını editörlere iletir. Editörler, alan editörü ve hakem görüşlerine dayanarak çalışmayı ve onunla ile ilgili değerlendirme ve düzeltme sonuçlarını Yayın Kurulu’na sunar. Yayın Kurulu’nda oluşan görüşe göre makalenin iadesini, yayın kararını aldırmayı veya düzeltilmesi yönündeki görüşleri belirler. Bu görüşleri geciktirmeden yazarlara iletirler. Olumlu görüş verilen makaleler için intihal raporlarının alınmasını sağlar ve bu raporlara göre makaleler hakkında yayım kararı verilmesini takip ederler.
Değerlendirme sonucuna itiraz etme
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’nce yapılan değerlendirme sonucu yazarlara iletilir. Yayın kurulu veya bilim kurulunun değerlendirmeleri sonucunda oluşan görüşlere yazarların itiraz etme hakkı vardır. Yazarlar, değerlendirme sonucuna ilişkin gerekçeli itiraz yazılarını bilimsel bir dille ve dayanaklarını referans göstererek dergimizin dijital adresine gönderebilir. Yapılan itirazlar yayın kurulu tarafından en kısa sürede incelenir. Yapılan itirazlar hakkında, ilgili hakemlerden görüş talep edilebilir. Sonuçlarla ilgili olarak yazarlara olumlu veya olumsuz dönüş yapılır. Yazarların değerlendirme sonucuna itirazları olumlu bulunması durumunda, yayın kurulu veya editörlerce çalışmanın alanına uygun yeni hakemler tayin edilebilir. Bu durumda hakem değerlendirmesi süreci yeniden başlatılmış olur.
Kabulden sonraki süreç
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’nce yapılan değerlendirme sonucunda kabul edilen çalışmaların ilk sayfasına geliş ve kabul tarihleri, yazarların kişisel bilgileri ve uluslararası yazar kimlik numarası ORCID numarası eklenir. İntihal, kaynakça, dil ve atıf denetimi ile tasarım ve dizgisi yapılır. Bu işlemlerin ardından online açık erişime açık olarak yayımlanır.
Dil düzenlemesi
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi’ne gönderilen çalışmalar, dil durumuna göre Türkçe, İngilizce ya da Arapça dil kurallarına ve bunların bilimsel literatürüne uygun, sade, açık, temiz ve akıcı bir dille yazılmış olmalıdır. Sisteme yüklenecek makalelerin dil kontrolünün yaptırılmış olması, çalışmanın kabul kriterlerinden birinin tamamlanmış olması bakımından yayın süreçlerinin daha sağlıklı sürdürülmesini sağlayacaktır. Bu kriter sağlanmamışsa, değerlendirme süreçlerinde veya kabul aşamasında yazarlardan çalışmanın dil kontrolünü yapması/yaptırması talep edilebilir.
Ücret Politikası
Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi (BÜSAD), makale gönderim, kabul veya yayın aşamalarının hiçbirinde işlem ve yayın ücreti talep etmemektedir.
